पोर्चुगल — युरोपेली राष्ट्र पोर्चुगलमा नेपालीहरूको संख्या दिन प्रतिदिन बढ्दो छ, तर यहाँ आइपुग्ने अधिकांश नेपालीहरूका लागि भाषा एक प्रमुख चुनौतीको रूपमा खडा भएको छ । पोर्चुगलमा पोर्चुगिज र अंग्रेजी दुवै भाषा बोल्न नजान्ने नेपालीहरूको यकिन तथ्याङ्क सरकारी वा सामुदायिक स्तरमा उपलब्ध नभए पनि, यहाँको नेपाली समुदायका अगुवाहरू र आप्रवासनका क्षेत्रमा कार्यरत संस्थाहरूको अनुभवमा यो संख्या उल्लेख्य रहेको अनुमान छ ।
पोर्चुगलमा हाल अनुमानित ५० हजार भन्दा बढी नेपालीहरूको बसोबास रहेको छ । यीमध्ये धेरैजसो कृषि, रेस्टुरेन्ट, र निर्माण जस्ता क्षेत्रमा कार्यरत छन् । यी क्षेत्रहरूमा काम गर्न उच्च भाषिक दक्षता आवश्यक नपर्ने भए तापनि दैनिक जीवन, सरकारी कामकाज, स्वास्थ्य सेवाको पहुँच, र आफ्नो अधिकारको पूर्ण उपयोगका लागि भाषाको ज्ञान अपरिहार्य छ ।
‘यहाँ आउने धेरैजसो नेपाली दाजुभाइ दिदीबहिनीहरू सोझै काममा लाग्नुहुन्छ, उहाँहरूलाई भाषा सिक्ने अवसर र समय दुवैको अभाव हुन्छ,’ पोर्चुगलस्थित एक नेपाली सामाजिक संस्थाका प्रतिनिधिले भने । “पोर्चुगिज भाषा नजान्दा सामान्य किनमेलदेखि लिएर करारपत्र पढ्न, बैंक खाता खोल्न, र स्वास्थ्य समस्याबारे डाक्टरलाई बताउनसमेत गाह्रो पर्छ ।”
अंग्रेजी भाषाको ज्ञानले केही हदसम्म सहयोग गरे पनि पोर्चुगलको आधिकारिक भाषा पोर्चुगिज नै भएकाले दैनिक जीवनका हरेक पक्षमा यसको आवश्यकता पर्दछ । विशेषगरी राजधानी लिस्बन बाहिरका क्षेत्रहरूमा अंग्रेजी बोल्ने मानिसहरूको संख्या कम हुँदा भाषिक समस्या अझ जटिल बन्ने गरेको छ ।
भाषिक समस्याका असरहरू !
श्रमिक अधिकारबाट वञ्चित : भाषा नजान्दा धेरै नेपालीहरूले आफ्नो श्रम सम्झौतामा के लेखिएको छ भन्ने कुरा बुझ्दैनन्, जसले गर्दा उनीहरू न्यून तलब, लामो कार्य घण्टा, र अन्य शोषणको सिकार हुने जोखिम बढ्छ ।
स्वास्थ्य सेवामा पहुँचको कमी : आफ्नो स्वास्थ्य समस्याबारे डाक्टर वा स्वास्थ्यकर्मीलाई स्पष्टसँग बताउन नसक्दा सही उपचार पाउनबाट वञ्चित हुनुपर्ने अवस्था छ ।
सामाजिक घुलमिलमा कठिनाइ : स्थानीय समुदायसँग घुलमिल हुन र पोर्चुगिज समाजमा एकीकृत हुन भाषाले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । भाषाको अभावमा नेपालीहरू आफ्नै समुदायमा सीमित हुन पुगेका छन् ।
सरकारी सेवामा असहजता : आवासीय अनुमतिपत्र (रेसिडेन्स कार्ड) नवीकरण गर्ने, सामाजिक सुरक्षासम्बन्धी कामहरू, र अन्य प्रशासनिक कार्यहरूमा भाषाको ज्ञान बिना कठिनाइ हुन्छ ।
समाधानका प्रयासहरू !
यस समस्यालाई मध्यनजर गर्दै पोर्चुगल सरकार र विभिन्न गैर-सरकारी संस्थाहरूले आप्रवासीहरूका लागि निःशुल्क वा सहुलियत शुल्कमा पोर्चुगिज भाषा कक्षाहरू सञ्चालन गर्दै आएका छन् । ‘हाई कमिसन फर माइग्रेसन’ (ACM) जस्ता सरकारी निकायहरूले भाषा सिक्नका लागि विभिन्न कार्यक्रमहरू ल्याएका छन् ।
यसका साथै, पोर्चुगलमा सक्रिय नेपाली संघसंस्था जस्तै नेपाल इन्टरकल्चरल एसोसिएसन लिस्बन (NIALP) लगायतले पनि नेपालीहरूलाई भाषा सिक्न मद्दत गर्ने, कानुनी परामर्श दिने, र सरकारी कागजातहरू तयार पार्न सहयोग गर्ने जस्ता कार्यहरू गर्दै आएका छन् ।
यद्यपि, कामको चाप र जानकारीको अभावका कारण धेरै नेपालीहरू यी सुविधाहरूबाट अनभिज्ञ रहेको पाइन्छ । पोर्चुगलमा आफ्नो भविष्य सुरक्षित र सम्मानित बनाउनका लागि नेपालीहरूले पोर्चुगिज भाषा सिक्नु अनिवार्य रहेको यहाँका अनुभवीहरू बताउँछन् । भाषाको ज्ञानले उनीहरूलाई राम्रो काम पाउन, आफ्नो अधिकार सुनिश्चित गर्न, र पोर्चुगिज समाजमा एक सम्मानित सदस्यको रूपमा स्थापित हुन मद्दत पुऱ्याउनेछ ।
