पोर्चुगल — राष्ट्रिय तथ्याङ्क संस्थान (INE) द्वारा हालै जारी गरिएको तथ्याङ्क अनुसार, देशको घरजग्गा बजारले एक असाधारण चरण पार गरेको छ । चालु आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासिक (अप्रिल-जुन) मा घरको मूल्य हालसम्मकै तीव्र गतिमा बढेर नयाँ कीर्तिमान कायम गरेको छ । यस अवधिमा घरको मूल्यमा गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १७.२ प्रतिशतको भारी वृद्धि रेकर्ड गरिएको छ, जुन विश्लेषकहरूको अनुमानभन्दा निकै बढी हो ।
तथ्याङ्कले नयाँ र पुराना दुवै प्रकारका घरहरूको मूल्यमा उल्लेख्य वृद्धि भएको देखाउँछ । पुराना तथा प्रयोग भइसकेका घरहरूको मूल्यमा सबैभन्दा बढी १८.३ प्रतिशतको उछाल आएको छ भने नयाँ घरहरूको मूल्य पनि १४.५ प्रतिशतले बढेको छ । मूल्यमा आएको यो अकल्पनीय वृद्धिले घर खरिद गर्न चाहने, विशेष गरी युवा र पहिलो पटक घर किन्ने योजनामा रहेकाहरूका लागि ठूलो चुनौती खडा गरेको छ ।
मूल्य आकाशिएको बावजुद, बजारमा घरको माग भने घटेको छैन । सोही अवधिमा लगभग ४३ हजार घरहरू बिक्री भएका छन्, जुन गत वर्षको तुलनामा १५ प्रतिशतले बढी हो । यसले बजारमा तीव्र माग र कमजोर आपूर्तिको स्थितिलाई स्पष्ट पार्छ ।
मूल्य वृद्धिको मुख्य कारण के हो ?
विशेषज्ञहरूका अनुसार, यो मूल्य वृद्धिको मुख्य कारण युरोपेली केन्द्रीय बैंक (ECB) द्वारा अपनाइएको खुकुलो मौद्रिक नीति हो । ECB ले हालै ब्याजदरहरू घटाउने निर्णय गरेपछि, बैंकहरूबाट ऋण लिन सस्तो र सहज भएको छ । यसले गर्दा घर खरिदका लागि ऋण लिनेहरूको संख्या बढेको छ, जसले बजारमा मागलाई ह्वात्तै बढाएको छ । कम ब्याजदरले लगानीकर्ताहरूलाई पनि घरजग्गामा लगानी गर्न आकर्षित गरेको छ, जसले मूल्य वृद्धिमा थप टेवा पुर्याएको छ ।
अचम्मको कुरा के छ भने, यो मूल्य वृद्धि सरकारले युवाहरूलाई घरधनी बनाउन सहयोग गर्ने उद्देश्यले ल्याएका योजनाहरू, जस्तै आवास ऋणमा सार्वजनिक ग्यारेन्टी वा IMT (रियल इस्टेट ट्रान्सफर कर) छुट जस्ता उपायहरूसँग सम्बन्धित छैन । यी उपायहरूको प्रभाव बजारमा देखिनुअघि नै ब्याजदरको प्रभावले बजारलाई उत्कर्षमा पुर्याएको हो ।
बजारको अवस्था र भविष्यको चिन्ता
१. क्रेताका लागि चुनौती : घरको मूल्य आम्दानीको तुलनामा निकै छिटो बढ्दै जाँदा, आम मानिसका लागि घर sahibi बन्ने सपना झनै टाढा पुगेको छ । विशेषगरी सीमित आम्दानी भएका युवाहरू र परिवारहरू सबैभन्दा बढी प्रभावित भएका छन् ।
२. ‘आवास बबल’ को जोखिम : अर्थशास्त्रीहरूले बजारमा ‘आवास बबल’ (housing bubble) को जोखिम बढेको चेतावनी दिएका छन्। माग र आपूर्तिको असन्तुलन तथा सस्तो ऋणका कारण अस्वाभाविक रूपमा बढेको मूल्य दिगो नहुन सक्छ । यदि भविष्यमा ब्याजदरहरू फेरि बढ्न थाले भने, ऋणको लागत बढ्नेछ र यसले घरको मूल्यमा तीव्र गिरावट ल्याउन सक्छ, जसले अर्थतन्त्रमा नै नकारात्मक असर पार्न सक्छ ।
३. हालका घरधनीलाई फाइदा : अर्कोतर्फ, जोसँग पहिले नै घर छ, उनीहरूको सम्पत्तिको मूल्य बढेको छ । यसले उनीहरूको आर्थिक अवस्थालाई बलियो बनाएको छ ।
