पोर्चुगलका प्रबन्ध निर्देशक पाब्लो पास्टेगाद्वारा रेडे एक्सप्रेसोसमाथि ‘एकाधिकार’ चलाएको आरोप; युरोपेली आयोग जाने चेतावनी
लिस्बन — जर्मन बहुराष्ट्रिय यातायात कम्पनी फ्लिक्सबसले लिस्बनको मुख्य बस टर्मिनल (सेटे रियोस) मा पहुँचमा भएको अवरोधका कारण सन् २०२४ मा १२.५ मिलियन युरो (करिब १ अर्ब ६५ करोड नेपाली रुपैयाँ) को घाटा व्यहोरेको खुलासा गरेको छ । कम्पनीले यो घाटा टर्मिनल प्रबन्धक रेडे एक्सप्रेसोसले लगाएको “अवैध अवरोध” को प्रत्यक्ष परिणाम भएको बताएको छ ।
यो जानकारी बिहीबार, नोभेम्बर ६ मा लिस्बनमा पत्रकारहरूसँगको बैठकमा फ्लिक्सबस पोर्चुगलका महानिर्देशक तथा पश्चिमी युरोपका लागि उपाध्यक्ष पाब्लो पास्टेगाले प्रस्तुत गरेका हुन् । सन् २०१७ मा पोर्चुगल प्रवेश गरेको फ्लिक्सबसले २०२३ मा ९०.६ मिलियन युरोको कारोबार गरेको थियो । यसको तुलनामा, २०२४ को घाटा कुल कारोबारको लगभग १५% हो, जसले कम्पनीको पोर्चुगल सञ्चालनमा ठूलो धक्का पुगेको देखाउँछ ।
“यसले फ्लिक्सबसको लागि ठूलो आर्थिक क्षतिको प्रतिनिधित्व गर्दछ, तर यसले यात्रुहरूलाई पनि असर गर्छ, जो उनीहरूले सक्ने भन्दा खराब अवस्थामा यात्रा गर्न बाध्य छन्,” पाब्लो पास्टेगाले भने। उनले रेडे एक्सप्रेसोस (जसमा बाराक्वेइरो समूहको बहुमत सेयर छ) माथि “एकाधिकार” कायम राख्न खोजेको गम्भीर आरोप लगाए ।
नियामकको निर्णय, तर कार्यान्वयन शून्य
यो विवाद गत वर्ष (२०२३) देखि चर्किएको हो । फ्लिक्सबसले २०२३ मा राष्ट्रिय एक्सप्रेस नेटवर्कद्वारा सञ्चालित सेटे रियोस टर्मिनलमा पहुँच अस्वीकार गरेकोमा गतिशीलता र यातायात प्राधिकरण (AMT) मा औपचारिक उजुरी दायर गरेको थियो ।
यसै वर्षको मे महिनामा (May 2025), नियामक (AMT) ले फ्लिक्सबसको पक्षमा निर्णय सुनायो । AMT को निर्णय स्पष्ट थियो :
– “टर्मिनलको क्षमताको क्षय प्रमाणित भएको थिएन र उपलब्ध क्षमताको अस्तित्व पुष्टि भएको थियो ।”
– तसर्थ, प्रबन्धकले “उपलब्ध घण्टा भित्र टर्मिनलमा पहुँच प्रदान गर्नुपर्छ ।”
– यो अनुरोध गर्ने सबै अपरेटरहरूलाई “समान र गैर-भेदभावपूर्ण” व्यवहार गर्नुपर्छ ।
AMT ले यी नियमहरूको पालना नगर्नु “उल्लङ्घन” हुने चेतावनी पनि दिएको थियो । तर, फ्लिक्सबसको मुख्य गुनासो छ कि नियामकले निर्णय दिएको छ महिना बितिसक्दा पनि (May 2025 – Nov 2025) उक्त निर्णय प्रभावकारी रूपमा लागू भएको छैन । “हामीले बुझ्न सकेका छैनौं यो कसरी भइरहेको छ,” पास्टेगाले भने ।
“हाम्रो अनुरोध अस्वीकार गरिरहेको बेला, हामीले रेड एक्सप्रेसोसद्वारा सञ्चालित सेवाहरूमा वृद्धि भएको महसुस गर्छौं,” फ्लिक्सबसले काल्डास दा रैनहा र फातिमा टर्मिनलहरूको उदाहरण दिँदै निन्दा गर्यो । पास्टेगाका अनुसार, “लिस्बन युरोपको एक मात्र राजधानी हो जहाँ हामीलाई सहरको मुख्य टर्मिनलमा पहुँच छैन ।”
युरोपेली आयोग जाने चेतावनी र प्रतीकात्मक विरोध
कम्पनीले अब पोर्चुगिज अधिकारीहरूले कारबाही नगरे कडा कदम चाल्ने चेतावनी दिएको छ । “यदि हामीले AMT को निर्णयको पालना गराउन युरोपेली आयोग र युरोपेली संघको न्याय अदालतमा अपील गर्नुपर्यो भने, हामी त्यसो गर्नेछौं, तर हामी पोर्चुगिज अधिकारीहरूले कारबाही गरोस् भन्ने चाहन्छौं,” पास्टेगाले दृढता व्यक्त गरे ।
कम्पनीले बिहीबार बिहान सेटे रियोसमा “नि:शुल्क गतिशीलता” को लागि एक प्रतीकात्मक कार्य पनि आयोजना गर्यो, जहाँ करिब ५० जना ब्रान्डको रङ र चिन्ह लगाएका सामानहरू लिएर उपस्थित थिए ।
यो विवादका बाबजुद, फ्लिक्सबसले २०२६ का लागि महत्त्वाकांक्षी विस्तार योजना अघि सारेको छ । कम्पनीको योजना लिस्बन-कोइम्ब्रा-पोर्टो जस्ता मुख्य अक्ष बाहिरका जिल्ला राजधानीहरूलाई जोड्ने हो । यसअन्तर्गत २०१९ को अन्त्यमा बजार खोल्नु अघि कुनै एक्सप्रेस सेवा नभएका गन्तव्यहरू थपिनेछन्, जस्तै भिला डो कोन्डे (पोर्टो) र मेलाहाडा (एभेइरो) ।
अर्को वर्षको लागि ठूलो बाजी लेइरियामा हुनेछ, जहाँ नयाँ सार्वजनिक टर्मिनल निर्माण हुँदैछ । यसले फ्लिक्सबसलाई त्यो स्थानमा आफ्नो सञ्चालन लगभग तीन गुणा गर्न अनुमति दिनेछ ।
तर, पास्टेगाले आफ्नो भनाइ टुङ्ग्याउँदै फेरि मुख्य समस्यामै जोडे: “सेटे रियोससँग, हामीसँग थप वृद्धि विकल्पहरू छन् । हाल, हाम्रो वृद्धि क्षमता सीमित छ ।”
