लिस्बन (पोर्चुगल) — पोर्चुगलमा आवास र बसोबासको सङ्कट गहिरिँदै गएको छ । राष्ट्रिय स्तरमा गरिएको पछिल्लो सर्वेक्षण अनुसार, देशमा घरबारविहीन मानिसहरूको सङ्ख्यामा उल्लेख्य वृद्धि भएको पाइएको छ । सन् २०२४ को डिसेम्बर ३१ सम्मको तथ्याङ्क अनुसार, पोर्चुगलमा घरबारविहीनहरूको कुल सङ्ख्या १४,४७६ पुगेको छ । यो सङ्ख्या अघिल्लो वर्षको तुलनामा १,३४८ ले बढी हो, जसले सामाजिक सुरक्षा र आवास नीतिका सामु गम्भीर चुनौती खडा गरेको छ ।
घरबारविहीनताको अनुभव गरिरहेका मानिसहरूको चरित्र चित्रण गर्दा एक स्पष्ट तर दुःखद तस्बिर देखिन्छ । मुख्य भूमि पोर्चुगलमा सडकमा जीवन बिताउन बाध्य औसत व्यक्ति कम शिक्षा हासिल गरेका, ४५ देखि ६४ वर्ष उमेर समूहका अविवाहित पोर्चुगिज पुरुषहरू रहेका छन् । उपलब्ध तथ्याङ्कले घरबारविहीनहरूलाई दुई श्रेणीमा विभाजन गरेको छ: जसमा ९,४०३ जना आश्रयविहीन (विभिन्न सेल्टर वा अस्थायी केन्द्रमा रहेका) छन् भने बाँकी ५,०७३ जना पूर्ण रूपमा घरबारविहीन भई सडक वा सार्वजनिक स्थानमा रात बिताउन बाध्य छन् । यस समस्याको मुख्य कारकका रूपमा बेरोजगारी र अनिश्चित प्रकृतिको रोजगारीलाई औंल्याइएको छ, जसले मानिसहरूलाई सामाजिक कल्याणको भरमा बाँच्नुपर्ने अवस्थामा पुर्याएको छ ।
भौगोलिक रूपमा हेर्दा, घरबारविहीनहरूको सबैभन्दा ठूलो जमात लिस्बन, एलेन्टेजो र उत्तरी क्षेत्रहरूमा केन्द्रित रहेको देखिन्छ । संख्यात्मक हिसाबले लिस्बन नगरपालिका सबैभन्दा अगाडि छ, जहाँ ३,१२२ जना घरबारविहीन छन् । लिस्बनपछि मौरा, पोर्टो, एभेइरो र बेजा जस्ता शहरहरूमा यो समस्या विकराल छ । यद्यपि, जनसंख्याको अनुपातमा हेर्दा (प्रति हजार बासिन्दा) साना नगरपालिकाहरूको अवस्था निकै दयनीय छ ।
विशेषगरी मोनफोर्टेमा प्रति हजार ८७ जना, मोराओमा ६८ जना र मोरामा ४७ जना घरबारविहीन हुनुले ग्रामीण र भित्री क्षेत्रहरूमा गरिबीको गहिरो प्रभावलाई उजागर गर्दछ । यसको विपरित, ब्रागा जस्ता शहरहरूमा यो सङ्ख्या तुलनात्मक रूपमा कम (१७४) देखिएको छ । लैङ्गिक र उमेरगत हिसाबले पनि क्षेत्र अनुसार भिन्नता पाइएको छ ।
राष्ट्रिय स्तरमा ६८ प्रतिशत घरबारविहीन पुरुषहरू भए तापनि, एलेन्टेजो क्षेत्रमा महिलाहरूको स्थिति चिन्ताजनक छ, जहाँ घरबारविहीनहरूमध्ये ४६ प्रतिशत महिलाहरू छन् । उमेरको हकमा पनि एलेन्टेजोमा युवा घरबारविहीनहरूको सङ्ख्या अधिक छ, जुन राष्ट्रिय औसत २१ प्रतिशतको तुलनामा ४६ प्रतिशत रहेको छ ।
उता लिस्बन महानगरीय क्षेत्रमा भने एकल पुरुषहरूको बाहुल्यता रहेको छ । शैक्षिक योग्यताको सन्दर्भमा, धेरैजसोले आधारभूत शिक्षा मात्र पूरा गरेका छन् भने एलेन्टेजोमा ३६ प्रतिशतले कुनै पनि विद्यालय शिक्षा पूरा गरेका छैनन् । रोचक कुरा के छ भने, केही महानगरीय क्षेत्रहरूमा उच्च शिक्षा हासिल गरेका व्यक्तिहरू (४%) पनि सडकमा बस्न बाध्य भएको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।
उत्पत्तिको आधारमा हेर्दा, लिस्बन क्षेत्रमा पोर्चुगिज भाषी अफ्रिकी देशका नागरिकहरूको सङ्ख्या अधिक (२३%) छ, जबकि पर्यटकीय क्षेत्र एल्गार्वेमा युरोपेली संघका नागरिकहरू घरबारविहीन हुने दर उच्च छ । यी निराशाजनक तथ्याङ्कहरूका बीच केही सकारात्मक संकेतहरू पनि देखिएका छन् । गत वर्ष १,३४५ जना व्यक्तिहरूले घरबारविहीनताको अवस्थाबाट मुक्ति पाई स्थायी आवास प्राप्त गर्न सफल भएका छन् । यसरी पुनर्स्थापना हुनेमा बार्सिलोस नगरपालिका सबैभन्दा अगाडि छ, जसलाई फारो र लुरेसले पछ्याएका छन् ।
