लिस्बन — सरकारले ल्याएको श्रम कानून सुधारको विरोधमा आह्वान गरिएको आम हडतालका कारण पोर्चुगलको राजधानी लिस्बनको सार्वजनिक यातायात प्रणाली नराम्ररी प्रभावित हुने भएको छ । लिस्बन मेट्रोले जारी गरेको आधिकारिक सूचना अनुसार, बिहीबार (डिसेम्बर ११) बिहानैदेखि मेट्रो सेवा पूर्ण रूपमा ठप्प हुनेछ ।
मेट्रो प्रशासनले आफ्नो वेबसाइटमा प्रकाशित गरेको नोट अनुसार, हडतालको प्रभाव बुधबार रातिबाटै देखिनेछ। जसअनुसार डिसेम्बर ११, बिहीबार बिहान ६:३० बजेदेखि डिसेम्बर १२, शुक्रबार बिहान १:०० बजेसम्म मेट्रो स्टेशनहरू बन्द रहनेछन् र कुनै पनि रेल सेवा सञ्चालन हुने छैनन् । यात्रुहरूले शुक्रबार बिहान ६:३० बजेदेखि मात्र नियमित सेवाको अपेक्षा गर्न सक्नेछन् ।
यस पटकको हडतालको सबैभन्दा पेचिलो विषय ‘न्यूनतम सेवा’ को अभाव हो । सामान्यतया हडतालको समयमा पनि अत्यावश्यक सेवाहरू सुचारु राख्न कानुनी प्रावधान हुने गर्दछ । तर, आर्थिक तथा सामाजिक परिषद् (CES) को मध्यस्थता न्यायाधिकरणले लिस्बन मेट्रोका सन्दर्भमा रेलहरूको सञ्चालनका लागि कुनै पनि न्यूनतम सेवा स्थापना नगर्ने सर्वसम्मत निर्णय गरेको छ । यद्यपि, लिस्बनको बस सेवा प्रदायक ‘क्यारिस’ र अन्य रेल सेवाहरूमा भने न्यूनतम सेवाहरू लागू हुनेछन् ।
न्यूनतम सेवा नतोक्ने न्यायाधिकरणको निर्णयप्रति लिस्बन मेट्रोले गम्भीर आपत्ति जनाएको छ । सोमबार एक विज्ञप्ति जारी गर्दै कम्पनीले यो निर्णयले लिस्बन महानगरीय क्षेत्रका नागरिकहरूको आवतजावत गर्ने आधारभूत अधिकारमा ‘गम्भीर प्रभाव’ पार्ने बताएको छ । सार्वजनिक यातायातमा मेट्रोले निर्वाह गर्ने संरचनात्मक भूमिकालाई बेवास्ता गरिएको भन्दै कम्पनीले यस निर्णयविरुद्ध पुनरावेदन गर्ने घोषणा गरेको छ । कम्पनीले हडताल गर्ने कामदारको अधिकारको सम्मान गर्दै पनि यात्रुहरूका लागि सुरक्षित, भरपर्दो र अनुमानित गतिशीलताको ग्यारेन्टी हुनुपर्नेमा जोड दिएको छ ।
यो आम हडताल पोर्चुगलका दुई प्रमुख ट्रेड युनियन महासंघहरू, सीजीटीपी (CGTP) र यूजीटी (UGT) को संयुक्त आह्वानमा हुन लागेको हो । जुन २०१३ मा पोर्चुगल ‘ट्रोइका’ को आर्थिक हस्तक्षेपमा रहेका बेला भएको हडतालपछि, यी दुई ठूला युनियनहरू एकैसाथ आन्दोलनमा उत्रिएको यो पहिलो ऐतिहासिक घटना हो ।
आन्दोलनको मुख्य कारण सरकारले संसदमा पेश गरेको ‘कार्य XXI’ (Action XXI) नामक श्रम कानून सुधार प्रस्ताव हो । सरकारले यसलाई श्रम कानूनको ‘गहिरो संशोधन’ भनेर ब्याख्या गरेको छ, जसमा श्रम कानूनका १ सय भन्दा बढी धाराहरूमा परिवर्तनको प्रस्ताव गरिएको छ । यसमा अभिभावकीय बिदा, कामदार बर्खास्तगी, करार सम्झौताको विस्तार र हडतालका बेला न्यूनतम सेवाहरूले समेट्ने क्षेत्रहरूको दायरा बढाउने जस्ता विषयहरू समावेश छन् ।
युनियनहरूको चर्को आलोचनापछि सरकारले केही लचकता अपनाउँदै मध्यम आकारका कम्पनीहरूमा बर्खास्तगी प्रक्रिया सजिलो बनाउने प्रस्ताव फिर्ता लिएको थियो । तर, व्यक्तिगत ‘टाइम बैंक’ प्रणाली कायम राख्ने र बर्खास्तगी भएको अवस्थामा आउटसोर्सिङमा प्रतिबन्ध लगाउने नियम खारेज गर्नेजस्ता विवादास्पद बुँदाहरूमा सरकार अडिग रहेपछि युनियनहरू हडतालमा उत्रिएका हुन् ।
बिहीबारको हडताल लिस्बनमा मात्र सीमित नभई देशव्यापी हुनेछ । सीजीटीपीले अजोरेस र मडेइरा लगायत पोर्चुगलका १५ जिल्लाहरूमा विरोध प्रदर्शन र र्यालीहरूको योजना बनाएको छ, जसले समग्र जनजीवनलाई प्रभावित पार्ने निश्चित छ ।
