पोर्चुगल — इन्स्टिच्युट फर इकोनोमिक्स एण्ड पिस (IEP) ले सार्वजनिक गरेको २०२५ को विश्वव्यापी शान्ति सूचकांक (Global Peace Index) मा पोर्चुगलले आफ्नो शान्तिपूर्ण छविलाई पुन: प्रमाणित गर्दै विश्वकै सातौं सुरक्षित र शान्त मुलुकको रूपमा स्थान सुरक्षित गरेको छ ।
विश्वभर बढ्दो भू-राजनीतिक तनाव र द्वन्द्वका बाबजुद पोर्चुगलले आफूलाई युरोप र समग्र विश्वमै एक सुरक्षित गन्तव्यको रूपमा स्थापित गर्न सफल भएको हो ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा आफ्नो स्थानमा सुधार गर्दै पोर्चुगल उत्कृष्ट १० भित्र पर्न सफल भएको यो लगातारको नतिजाले त्यहाँको राजनीतिक स्थिरता र सामाजिक सुरक्षाको बलियो अवस्थालाई दर्शाउँछ ।
भर्खरै सार्वजनिक गरिएको यस सूचकांक अनुसार आइसल्याण्डले सन् २००८ देखि लगातार कायम राखेको आफ्नो शीर्ष स्थान यस वर्ष पनि सुरक्षित गरेको छ ।
आइसल्याण्ड विश्वकै सबैभन्दा शान्त मुलुक बन्दा दोस्रो स्थानमा आयरल्याण्ड र तेस्रो स्थानमा न्युजिल्याण्ड रहेका छन् । यस्तै, अस्ट्रिया चौथो, स्विट्जरल्याण्ड पाँचौं र एसियाली मुलुक सिंगापुर छैटौं स्थानमा रहन सफल भएका छन् । पोर्चुगलले सातौं स्थान ओगट्दा डेनमार्क, स्लोभेनिया र फिनल्याण्ड क्रमशः आठौं, नवौं र दशौं स्थानमा रहेर शीर्ष १० को सूचीलाई पूर्णता दिएका छन् । यस नतिजाले युरोपेली मुलुकहरू विश्व शान्तिका हिसाबले अझै पनि अग्रणी स्थानमा रहेको पुष्टि गरेको छ ।
पोर्चुगलको यो सफलता पछाडि मुख्यतया त्यहाँको न्यून अपराध दर, राजनीतिक स्थिरता र सामाजिक सद्भावलाई प्रमुख कारण मानिएको छ । सूचकांक तयार पार्दा २३ वटा विभिन्न मापदण्डहरू जस्तै– सामाजिक सुरक्षाको अवस्था, आन्तरिक तथा बाह्य द्वन्द्वको स्तर र सैन्यकरणको अवस्थालाई आधार मानिएको थियो ।
पोर्चुगलले विशेषगरी ‘मिलिटराइजेशन’ वा सैन्यकरणको न्यून स्तर र ‘सोसाइटल सेफ्टी’ अर्थात् सामाजिक सुरक्षामा उच्च अंक प्राप्त गरेको छ । विगत केही वर्षयता पोर्चुगलले आर्थिक चुनौतीहरूको सामना गरिरहे पनि शान्ति सुरक्षाको मामिलामा भने यो राष्ट्रले निरन्तर सुधार गर्दै आएको छ, जसले गर्दा यो आप्रवासी र पर्यटकहरूका लागि प्रमुख आकर्षणको केन्द्र बनिरहेको छ ।
यद्यपि, प्रतिवेदनले विश्वव्यापी शान्तिको अवस्था भने चिन्ताजनक रूपमा खस्किँदै गएको देखाएको छ । दोस्रो विश्वयुद्धपछि अहिले विश्वमा सबैभन्दा धेरै द्वन्द्वहरू सक्रिय रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । रुस-युक्रेन युद्ध, मध्यपूर्वको तनाव र अफ्रिकी मुलुकहरूमा भइरहेका आन्तरिक संघर्षका कारण विश्वको औसत शान्ति स्तरमा ०.३६ प्रतिशतले गिरावट आएको छ । विशेषगरी युक्रेन र रुस शान्ति सूचकांकको तल्लो वरीयतामा परेका छन् भने यमन, सुडान र अफगानिस्तान जस्ता मुलुकहरू पनि अशान्तिको सूचीमा अग्रपंक्तिमा छन् ।
यस वर्षको सूचकांकले एसियाली मुलुकहरूमा पनि मिश्रित नतिजा देखाएको छ । सिंगापुरले उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दै छैटौं स्थान हासिल गर्नु एसियाका लागि गर्वको विषय बनेको छ । अर्कोतर्फ, नेपाल, भारत र पाकिस्तान जस्ता दक्षिण एसियाली मुलुकहरू भने शान्ति सूचकांकमा अझै पछाडि नै रहेका छन् । प्रतिवेदनले आगामी दिनमा खाद्य सुरक्षा, राजनीतिक अस्थिरता र बढ्दो सैन्य खर्चले विश्व शान्तिमा थप चुनौती थप्न सक्ने चेतावनी दिएको छ । पोर्चुगल जस्ता शान्त मुलुकहरूले अपनाएको शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व र कम सैन्यकरणको नीति विश्वका अन्य द्वन्द्वग्रस्त राष्ट्रहरूका लागि एउटा अनुकरणीय पाठ हुन सक्ने विश्लेषण गरिएको छ ।
