रोम, इटाली — युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्की र अमेरिकी पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प बीचको सम्भावित बैठकको पूर्वसन्ध्यामा, इटालीकी प्रधानमन्त्री जर्जिया मेलोनीले युक्रेनलाई औपचारिक सदस्यता बिना नेटोको जस्तै सुरक्षा ग्यारेन्टी दिने आफ्नो प्रस्तावलाई फेरि जोड दिएकी छिन् । यो प्रस्तावले इटालीको घरेलु राजनीतिमा तरंग ल्याएको छ, जहाँ सत्ता पक्ष र विपक्षी दलहरूबीच तीव्र मतभेद देखिएको छ ।
प्रधानमन्त्री मेलोनीले युक्रेनको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न नेटोको धारा ५ (Article 5) जस्तै एक सामूहिक सुरक्षा ढाँचा आवश्यक रहेको बताउँदै आएकी छिन् । उनको प्रस्ताव अनुसार, यदि युक्रेनमाथि पुनः आक्रमण भएमा, हस्ताक्षरकर्ता राष्ट्रहरूले उसलाई सैन्य सहयोग प्रदान गर्नेछन्, तर यसका लागि युक्रेन नेटोको पूर्ण सदस्य हुनु आवश्यक छैन । यो प्रस्तावलाई एक व्यावहारिक समाधानको रूपमा हेरिएको छ, जसले युक्रेनलाई सुरक्षाको प्रत्याभूति दिनेछ र रुसलाई थप आक्रामक हुनबाट रोक्नेछ ।
मेलोनीको यो कूटनीतिक पहल यस्तो समयमा आएको छ जब जेलेन्स्की र ट्रम्पबीचको बैठकको तयारी भइरहेको छ, जहाँ युक्रेन युद्धको भविष्य र सुरक्षाका विकल्पहरूमाथि छलफल हुने अपेक्षा गरिएको छ । अमेरिकी अधिकारीहरूले पनि “नेटोको धारा ५ जस्तै” सुरक्षा ग्यारेन्टीको विचारलाई सकारात्मक रूपमा लिएको संकेत दिएका छन्, जसले मेलोनीको प्रस्तावलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा थप सान्दर्भिक बनाएको छ ।
घरेलु राजनीतिमा विभाजन
यद्यपि, मेलोनीको यो प्रस्तावले इटालीभित्रै राजनीतिक ध्रुवीकरण बढाएको छ । उनको गठबन्धन सरकारका सहयात्री दलहरूले प्रस्तावलाई समर्थन गरे पनि विपक्षी दलहरूले यसको चर्को आलोचना गरेका छन् ।
सत्ता पक्षको समर्थन : प्रधानमन्त्री मेलोनीको पार्टी ‘ब्रदर्स अफ इटाली’ र गठबन्धनका अन्य दलहरूले यसलाई युक्रेनलाई बलियो बनाउने र शान्तिका लागि मार्ग प्रशस्त गर्ने एक महत्त्वपूर्ण कदमको रूपमा व्याख्या गरेका छन् । उनीहरूको तर्क छ कि यसले युक्रेनलाई दीर्घकालीन सुरक्षा प्रदान गर्नेछ र युरोपको स्थायित्वमा योगदान पुऱ्याउनेछ। सरकारले यो प्रस्तावलाई युरोपेली एकता र ट्रान्सएट्लान्टिक सम्बन्धलाई मजबुत बनाउने अवसरको रूपमा पनि हेरेको छ ।
विपक्षी दलहरूको शंका र आलोचना : प्रमुख विपक्षी दल, ‘डेमोक्र्याटिक पार्टी’ (PD), जसको नेतृत्व एली श्लाइनले गरिरहेकी छिन्, ले यस प्रस्तावमाथि शंका व्यक्त गरेको छ । पार्टीले युरोपेली संघको साझा अडान र एकतामा जोड दिँदै कुनै पनि निर्णय युरोपेली साझेदारहरूसँगको पूर्ण समन्वयमा हुनुपर्ने बताएको छ ।
श्लाइनले मेलोनीलाई ट्रम्प र युरोपबीच एकलाई रोज्नुपर्ने भन्दै युरोपेली स्वायत्ततालाई कमजोर पार्न सक्ने कुनै पनि कदमको विरोध गर्ने संकेत गरेकी छिन् ।
अर्को विपक्षी दल, ‘फाइभ स्टार मुभमेन्ट’ (M5S), जसका नेता पूर्व प्रधानमन्त्री ज्युसेप्पे कोन्टे हुन्, ले सैन्य समाधानको कडा विरोध गरेको छ । कोन्टेले यस्तो कुनै पनि सुरक्षा ग्यारेन्टीले इटालीलाई खतरनाक द्वन्द्वमा तान्न सक्ने चेतावनी दिएका छन् । उनले हतियारको होडबाजीको सट्टा कूटनीतिक र शान्तिपूर्ण समाधानमा जोड दिन आग्रह गरेका छन् ।
मेलोनीको गठबन्धनभित्रै रहेको माटेओ साल्भिनीको ‘लेगा’ पार्टीको अडान पनि अस्पष्ट छ । साल्भिनी, जो विगतमा रुसप्रति नरम मानिन्थे र ट्रम्पका समर्थक हुन्, ले यस विषयमा मिश्रित प्रतिक्रिया दिएका छन् । पार्टीभित्रै विदेश नीतिको विषयमा केही असन्तुष्टि रहेको बताइन्छ, जसले गर्दा गठबन्धनको एकतामाथि प्रश्न उठेको छ ।
युरोपेली एकताको आह्वान
यो राजनीतिक बहसको बीचमा, युरोपेली एकता कायम राख्नुपर्ने आवाज पनि उठेको छ । विश्लेषकहरूका अनुसार, युक्रेनको सुरक्षाको प्रश्न कुनै एक देशको मात्र नभई सम्पूर्ण युरोपको साझा चुनौती हो । त्यसैले, इटालीले कुनै पनि प्रस्ताव अघि बढाउँदा ब्रसेल्स र अन्य सदस्य राष्ट्रहरूसँग गहिरो परामर्श गर्न आवश्यक छ । जेलेन्स्की र ट्रम्पको बैठकले लिने दिशाले पनि इटाली र समग्र युरोपको भावी रणनीतिलाई प्रभाव पार्ने निश्चित छ ।
