पोर्चुगल — पोर्चुगलका राष्ट्रपति मार्सेलो रेबेलो डे सुसाले लामो समयदेखि चलेको राजनीतिक र संवैधानिक बहसलाई अन्त्य गर्दै विवादास्पद नयाँ विदेशी कानूनलाई अनुमोदन गर्नुभएको छ । यो कानूनले पोर्चुगलमा विदेशीहरूको प्रवेश, बसाइ, प्रस्थान र पारिवारिक पुनर्मिलन सम्बन्धी नियमहरूमा महत्त्वपूर्ण परिवर्तन ल्याउनेछ ।
राष्ट्रपतिको कार्यालयद्वारा जारी विज्ञप्ति अनुसार, संसदले पठाएको संशोधित विधेयकलाई ‘७० प्रतिशत प्रतिनिधिहरूले अनुमोदन गरेको’ र यसले “राष्ट्रपतिले पहिले उठाएको असंवैधानिकताको शंकाको सारलाई सम्बोधन गरेको” हुनाले यसलाई जारी गरिएको हो।
“गणतन्त्रको सभा (संसद) द्वारा पारित संशोधित कानूनले संवैधानिक अदालतले औंल्याएका र राष्ट्रपतिले उठाएका असंवैधानिकताका मुख्य चिन्ताहरूलाई सम्बोधन गरेको छ । त्यसैले, गणतन्त्रका राष्ट्रपतिले जुलाई ४ को कानून नं. २३/२००७ लाई संशोधन गर्ने यो नयाँ कानून जारी गर्नुभएको छ,” राष्ट्रपतिको आधिकारिक वेबसाइटमा उल्लेख छ ।
यो निर्णय संवैधानिक अदालतमा सम्भावित पुनरावेदनका लागि तोकिएको समयसीमाको अन्तिम दिनमा आएको हो ।
नयाँ कानूनमा के-के छन् मुख्य परिवर्तनहरू ?
यो कानूनले पोर्चुगलको आप्रवासन नीतिमा कडाइ गर्ने संकेत गर्छ । यसका मुख्य प्रावधानहरू निम्न छन् —
१. काम खोज्ने भिसामा कडाइ : अबदेखि काम खोज्नका लागि दिइने भिसा (Job Seeker Visa) लाई “योग्य काम” (qualified work) मा मात्र सीमित गरिनेछ । यसले कम दक्षता भएका कामदारहरूलाई पोर्चुगल आउन गाह्रो बनाउन सक्छ ।
२. पारिवारिक पुनर्मिलनमा नयाँ शर्तहरू : आप्रवासीहरूका लागि सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन पारिवारिक पुनर्मिलनको नियममा गरिएको छ । अब यो अधिकार पोर्चुगलमा पहिलेदेखि नै आवास अनुमतिपत्र (Residence Permit) भएका विदेशीहरूमा सीमित हुनेछ । शरणार्थीहरूलाई यसमा समावेश गरिएको छैन ।
३. CPLP देशका नागरिकहरूका लागि परिवर्तन : पोर्चुगिज-भाषी देशहरूको समुदाय (Community of Portuguese-Speaking Countries – CPLP) का नागरिकहरूलाई आवास अनुमतिपत्र प्रदान गर्ने शर्तहरूमा पनि परिवर्तन गरिएको छ ।
कानूनको विवादास्पद यात्रा : भिटोदेखि संशोधनसम्म
यो कानून अनुमोदन हुनुअघि लामो र जटिल प्रक्रियाबाट गुज्रिएको थियो :
१. पहिलो संस्करण : यो कानूनको पहिलो संस्करण जुलाई १६ मा संसदबाट अनुमोदन भएको थियो, जसमा PSD, Chega, र CDS-PP जस्ता दक्षिणपन्थी दलहरूले पक्षमा मतदान गरेका थिए ।
२. राष्ट्रपतिको हस्तक्षेप : जुलाई २४ मा, राष्ट्रपति मार्सेलोले उक्त विधेयकका केही प्रावधानहरू, विशेष गरी पारिवारिक पुनर्मिलन सम्बन्धी नियमहरू, संविधानसँग बाझिएको भन्दै संवैधानिक समीक्षाका लागि संवैधानिक अदालतमा पठाउनुभयो । उहाँका अनुसार, पारिवारिक पुनर्मिलनमा लगाइएका प्रतिबन्धहरू “असमान” थिए र यसले “लामो समयसम्म छुट्टिन बाध्य भएका बालबालिकाको सर्वोत्तम हितको रक्षा गर्न असफल” भएको थियो ।
३. अदालतको फैसला : अगस्ट ८ मा, संवैधानिक अदालतले विधेयकका पाँचवटा प्रावधानहरूलाई असंवैधानिक घोषणा गर्यो । अदालतले विशेष गरी पारिवारिक पुनर्मिलन र पुनरावेदनको अधिकारसम्बन्धी नियमहरूले “परिवार गठन गर्ने र सँगै बस्ने अधिकार” र “मौलिक अधिकार, स्वतन्त्रता र ग्यारेन्टी” सम्बन्धी संवैधानिक सिद्धान्तहरूको उल्लङ्घन गरेको ठहर गर्यो ।
४. संशोधित संस्करण : अदालतको फैसलापछि, संसदले कानूनमा संशोधन गर्यो र सेप्टेम्बर ३० मा यसलाई पुनः पारित गर्यो । यसपटक PSD, CDS-PP, Chega, IL, र JPP ले पक्षमा मतदान गरे भने PS, Livre, PCP, BE, र PAN ले विपक्षमा मतदान गरे, जसले यस विषयमा गहिरो राजनीतिक विभाजन देखाउँछ ।
पारिवारिक पुनर्मिलनका नयाँ नियमहरू के हुन् ?
संशोधित कानूनमा पारिवारिक पुनर्मिलनका लागि निम्न शर्तहरू राखिएका छन् :
१. मुख्य शर्त : सामान्यतया, पोर्चुगलमा “कम्तिमा दुई वर्ष” वैध आवास अनुमतिपत्र भएका विदेशी नागरिकले मात्र आफ्नो परिवारका सदस्यलाई बोलाउन पाउनेछन् ।
२. छुटका अवस्थाहरू : यो दुई वर्षको अवधि “नाबालिग वा अशक्त आश्रितहरू” वा उनीहरूका अभिभावकको हकमा लागू हुने छैन ।
३. पोर्चुगल आउनुअघि कम्तिमा १८ महिना सँगै बसेका श्रीमान्/श्रीमती वा समकक्षलाई बोलाउनका लागि पोर्चुगलमा “१५ महिना” को कानुनी बसाइ पूरा गरेको हुनुपर्नेछ ।
४. विशेष परिस्थितिमा छुट : “मानव मर्यादा र समानुपातिकताको सिद्धान्त” लाई ध्यानमा राख्दै, असाधारण र विधिवत प्रमाणित मामिलाहरूमा सरकारले आदेश जारी गरी यी अवधिहरू माफ गर्न सक्नेछ ।
यो नयाँ कानूनले पोर्चुगलको आप्रवासन नीतिलाई नयाँ दिशा दिएको छ, जसको कार्यान्वयन र प्रभाव आगामी दिनहरूमा देखिनेछ ।
